(TBTCVN) – Năm 2018, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã chỉ đạo ngành Hải quan tích cực triển khai hệ thống giám sát hải quan tự động (GSHQ) tại cảng biển, cảng hàng không, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), song cũng phải đảm bảo chống buôn lậu.
Cán bộ Cục ĐTCBL giám sát hoạt động XNK tại các cửa khẩu qua hệ thống trực tuyến, Tổng cục Hải quan. Ảnh: Hải Anh
Theo đó, ngành Hải quan sẽ thực hiện giám sát trực tuyến, áp dụng các công cụ giám sát hiện đại để chống buôn lậu, gian lận thương mại…
Giảm nhiều thời gian và chi phí
Tổng cục Hải quan đã triển khai chính thức hệ thống GSHQ tự động tại cảng biển Hải Phòng, cảng hàng không Hà Nội vào cuối năm 2017 và đầu năm 2018. Phương thức này đã được triển khai mở rộng tại Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh và Bà Rịa -Vũng Tàu, theo Quyết định số 2722/QĐ-BTC.
Theo Tổng cục Hải quan, sau một thời gian áp dụng hệ thống GSHQ đã mang lại hiệu quả thiết thực cho cơ quan hải quan và cộng đồng doanh nghiệp (DN). Cụ thể, áp dụng hệ thống GSHQ tại Hải quan Hải Phòng cho thấy, hiện nay, DN không phải xuất trình chứng từ giấy để cơ quan hải quan kiểm tra, xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát hải quan, qua đó giảm chi phí in ấn, văn phòng phẩm. Thời gian làm thủ tục giao nhận hàng được rút ngắn từ 5 đến 7 lần so với trước đây, do không phải đi lại nhiều lần giữa DN kinh doanh cảng, kho, bãi và cơ quan hải quan.
Để làm thủ tục lấy hàng, DN chỉ mất 1 – 2 phút đối với 1 lô hàng thông thường (trước đây ít nhất là từ 7 – 10 phút, riêng thời gian phải di chuyển giữa các bộ phận mất đến 10 – 15 phút). Thời gian bình quân cho một lượt xe chở hàng qua khu vực cảng chỉ còn 10 – 12 phút (trước đây là 25 – 30 phút). Tiết kiệm giờ công lao động, chi phí đi lại để giải quyết thủ tục đưa hàng ra, vào khu vực cảng.
Đối với cơ quan hải quan, việc không phải kiểm tra, xác nhận chứng từ giấy tại khu vực giám sát giúp giảm khoảng 2 phút/tờ khai. Bình quân 1 ngày có 7.592 tờ khai hải quan qua cảng Hải Phòng. Như vậy, tổng thời gian giải quyết đưa hàng hóa qua khu vực giám sát giảm/1 ngày là 15.184 phút (tương đương 253 giờ công lao động).
Tuy nhiên việc tạo thuận lợi cho DN cũng đang đặt ngành Hải quan trước thách thức phải đảm bảo giám sát được hoạt động XNK, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng cấm.
Ông Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (ĐTCBL), Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, lực lượng kiểm soát hải quan đã chủ động triệt phá thành công nhiều chuyên án, vụ việc lớn, phức tạp, triệt phá thành công nhiều ổ nhóm, tụ điểm buôn lậu. Điển hình như việc chống buôn lậu qua hình thức trung chuyển hàng hóa, gây thất thu cho ngân sách; vụ việc hơn 200 contaner mất tích đã được cơ quan hải quan phát hiện điều tra, xác minh, chủ động chuyển giao cho cơ quan điều tra Bộ Công an xử lý theo trình tự pháp luật. Qua đó, đã phát hiện phương thức gian lận mới, một số DN được thành lập theo quy định pháp luật nhưng qua xác minh lại là DN “ma”.Khai thác hiệu quả hệ thống giám sát hải quan trực tuyến
Ông Nguyễn Phi Hùng cho hay, hoạt động buôn lậu chủ yếu diễn ra tại các cửa khẩu cảng biển, cảng hàng không, nơi có hoạt động XNK lớn, trong khi đó, chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động XNK hiện rất thông thoáng cũng tạo ra áp lực đối với lực lượng kiểm soát hải quan.
Năm 2018, Cục ĐTCBL đã có kế hoạch tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm, đó là: Triển khai có hiệu quả hoạt động trực ban 24/7, thông qua hệ thống camera giám sát trực tuyến ở Tổng cục Hải quan được kết nối đến các cảng biển, cảng hàng không, qua đó kịp thời theo dõi, phát hiện, xử lý các hành vi buôn lậu; tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan trong việc chấn chỉnh lề lối, tác phong làm việc của công chức hải quan…
Trên cơ sở ứng dụng sâu rộng công nghệ thông tin vào hoạt động giám sát hải quan, đơn vị sẽ tích cực tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn toàn ngành thực hiện tốt công tác kiểm soát hải quan; trên cơ sở thu thập thông tin nhanh chóng chỉ đạo, cảnh báo các địa phương ngăn chặn, bắt giữ, xử lý kịp thời các vụ việc nổi cộm…
Cũng theo ông Nguyễn Phi Hùng, năm 2018, ngành Hải quan sẽ tăng cường sử dụng công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác giám sát trực tuyến là xe chỉ huy giám sát cơ động. Xe được trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại từ hệ thống camera truyền phát trực tiếp với độ nét cao, camera bí mật, camera không dây, có thể ghi hình từ khoảng cách xa, camera (có tầm quan sát rộng, cao đến 7 mét) ghi hình vào ban đêm, trong trường hợp cần thiết có thể mang theo thiết bị để ngăn chặn xe vi phạm. Xe có thể thu và truyền dữ liệu hình ảnh trực tiếp từ các khu vực cảng biển, cảng hành không, cảng cạn nội địa… về Tổng cục Hải quan, để xem xét, đưa ra quyết định đấu tranh với các chuyên án cụ thể.
Tính từ 15/12/2017 đến 15/2/2018, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ 1.923 vụ việc vi phạm trong lĩnh vực hải quan; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính hơn 31,7 tỷ đồng; thu ngân sách hơn 19,8 tỷ đồng. Kết quả, cơ quan hải quan khởi tố 3 vụ án hình sự; chuyển cơ quan khác khởi tố án hình sự 3 vụ.
Hải Linh