(TBTCVN) – Năm 2018 qua đi với nhiều dấu ấn và những thành công trong thực hiện nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước của Bộ Tài chính. Trong năm 2019, ngành Tài chính tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao, tạo đà vững chắc để hoàn thành các mục tiêu của nhiệm kỳ 2016-2020.
Nhân dịp Xuân Kỷ Hợi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã dành cho TBTCVN cuộc trả lời phỏng vấn về những vấn đề này. TBTCVN xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.TĂNG THU, KIỂM SOÁT BỘI CHI VÀ NỢ CÔNG* TBTCVN: Thưa Bộ trưởng, trong bối cảnh nền kinh tế có những thuận lợi, khó khăn đan xen, thu NSNN nỗ lực đạt được kế hoạch, đáp ứng nhu cầu chi cho nền kinh tế – xã hội (KT-XH), lạm phát, nợ công được giữ trong giới hạn cho phép, nền tài chính quốc gia ngày càng chuyển biến tích cực, bền vững. Xin Bộ trưởng chia sẻ về những kết quả và những thách thức đối với công tác quản lý, điều hành NSNN năm 2018?- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Nhiệm vụ tài chính – NSNN năm 2018 được triển khai trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới còn nhiều khó khăn, thách thức, tác động không thuận đến việc thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH nói chung và NSNN nói riêng.
Nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, của Quốc hội và Chính phủ, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị cũng như của người dân, doanh nghiệp (DN), toàn ngành Tài chính đã chủ động thực hiện đồng bộ các giải pháp tài chính – NSNN đã đề ra; điều hành quyết liệt thu, chi, đảm bảo giữ bội chi NSNN và nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép; góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển KT-XH. Kết quả, thu cân đối NSNN tính đến ngày 31/12/2018 đạt 107,8% so dự toán; tỷ lệ huy động vào NSNN đạt 25,7% GDP, riêng từ thuế phí đạt trên 21,1% GDP. Tỷ trọng thu nội địa trong tổng thu tăng dần từ 64,1% năm 2010 lên mức gần 80,6% năm 2018.
Công tác quản lý chi NSNN được thực hiện chủ động, tích cực; tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính; hiệu quả sử dụng NSNN có nhiều tiến bộ. Các nhiệm vụ chi ngân sách đảm bảo đúng dự toán, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng, an ninh, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội và nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị sử dụng ngân sách. Cơ quan tài chính và Kho bạc Nhà nước tăng cường công tác quản lý, kiểm soát chi NSNN, đảm bảo chặt chẽ, đúng chế độ quy định.
Bội chi NSNN cả năm 2018 ước thực hiện dưới 3,6% GDP, thấp hơn dự toán đầu năm (3,7% GDP). Nợ công được kiểm soát chặt chẽ, bố trí trả nợ đầy đủ. Tốc độ tăng nợ công đã giảm gần một nửa, từ mức tăng trên 18% trong giai đoạn 2011 – 2015 xuống còn 10,1% bình quân giai đoạn 2016 – 2018; tỷ lệ nợ công giảm từ mức 63,6% GDP năm 2016 xuống còn khoảng 61% GDP năm 2018.
Việc kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu nợ góp phần quan trọng cải thiện mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam. Năm 2018, Fitch và Moody’s lần lượt nâng bậc hệ số tín nhiệm của Việt Nam lên mức BB/Ba3. Tháng 7/2018, Quỹ Tiền tệ quốc tế nhận định tình hình tài chính công của Việt Nam trong trung hạn ổn định, rủi ro khủng hoảng nợ ở mức thấp.
Năm 2018 cũng là năm ngành Tài chính đạt được nhiều kết quả trong công tác xây dựng thể chế, cải cách hành chính (CCHC), sắp xếp tổ chức bộ máy, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Các chính sách, chế độ được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới kịp thời, phù hợp tình hình thực tế và cam kết hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính – NSNN, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính.
Bộ Tài chính đã tích cực rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý phát triển thị trường tài chính (chứng khoán, bảo hiểm), tăng cường giám sát, duy trì sự phát triển ổn định của các thị trường tài chính, đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; tăng cường quản lý thị trường, giá cả, kiểm soát lạm phát; tăng cường thanh tra, kiểm tra tài chính – ngân sách…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn không ít khó khăn, thách thức đối với công tác tài chính – NSNN, đó là: thu ngân sách một số khu vực kinh tế tăng trưởng khá (12 – 14%) so năm trước nhưng chưa đạt dự toán, nợ đọng thuế mặc dù được tập trung xử lý nhưng ở một số địa phương vẫn ở mức cao; giải ngân vốn đầu tư công chậm; tình trạng thất thoát, lãng phí còn xảy ra tại một số cơ quan, đơn vị, địa phương. * TBTCVN: Thực hiện kỷ luật, kỷ cương trong chi tiêu ngân sách vẫn là mối quan tâm của toàn xã hội. Thưa Bộ trưởng, thời gian qua ngành Tài chính đã thực hiện vấn đề này như thế nào?- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ là phải đảm bảo chi ngân sách chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; hỗ trợ tốt nhất cho mục tiêu phát triển KT-XH. Phương châm này đã được Bộ Tài chính nhất quán trong nhiều năm qua. Việc cơ cấu lại chi NSNN cũng được triển khai tích cực và bước đầu đạt kết quả nhất định. Đến hết năm 2018, tỷ trọng chi thường xuyên trong tổng chi NSNN giảm xuống dưới 62% (mục tiêu là dưới 64%), tăng tỷ trọng chi đầu tư phát triển trên 27% (mục tiêu là 25 – 26%); trong khi vẫn điều chỉnh tiền lương bình quân 7%/năm, cùng với triển khai chính sách nghèo đa chiều, an sinh xã hội và đảm bảo an ninh – quốc phòng…
Về công tác xây dựng thể chế, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành: Luật NSNN, Luật Kiểm toán Nhà nước, Luật Thanh tra, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…; đặt ra quy định tăng cường trách nhiệm các ngành, các cấp trong quản lý, sử dụng NSNN chặt chẽ, tiết kiệm. Đặc biệt, Luật NSNN năm 2015 có quy định mới về phạm vi thu, chi, bội chi; quy định rõ hơn về thẩm quyền điều chỉnh dự toán, công khai, minh bạch và tăng cường giám sát của cộng đồng.
Trong tổ chức thực hiện, Bộ Tài chính quán triệt yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương thu ngân sách, chống thất thu, giảm nợ đọng thuế và đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng cho doanh nghiệp. Kiên quyết điều hành chi NSNN theo dự toán; quản lý chặt chẽ chi NSNN đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức; đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng ngân sách, kiên quyết cắt giảm những khoản chi không cần thiết trong chi thường xuyên, hội nghị, hội thảo, quản lý và sử dụng tài sản công, đặc biệt không ban hành chính sách chi mới khi không cân đối được nguồn ngân sách. Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu đơn vị sử dụng ngân sách.
Tuy nhiên, phải nhìn nhận thẳng thắn rằng, trong việc thực thi kỷ luật NSNN và chi tiêu ngân sách ở nơi này nơi khác vẫn còn bất cập nhất định, do đó thời gian tới, cần tiếp tục chú trọng thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng cường trách nhiệm việc thực thi kỷ luật, kỷ cương NSNN và đòi hỏi sự vào cuộc, sự kiểm tra, giám sát của các cấp, các ngành, từ Quốc hội đến hội đồng nhân dân các cấp, của cả hệ thống chính trị để việc thực hiện kỷ cương, kỷ luật tài chính nói chung và chi tiêu ngân sách nói riêng thực sự đi vào cuộc sống. KIẾN TẠO CHÍNH SÁCH ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP* TBTCVN: Thực hiện các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, năm 2018, Bộ Tài chính đã đặc biệt chú trọng đến việc tinh giản biên chế, sắp xếp lại đầu mối theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Đây là việc làm khó và nhạy cảm, Bộ trưởng có thể chia sẻ về những kết quả mà ngành Tài chính đã đạt được trong vấn đề này?- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Bộ Tài chính là bộ đa ngành, đa lĩnh vực với quy mô, phạm vi quản lý rộng, bộ máy được tổ chức từ trung ương đến địa phương gồm 20 vụ/cục, 5 tổng cục (4/5 tổng cục được tổ chức theo hệ thống dọc từ trung ương đến địa phương), 10 đơn vị sự nghiệp, 183 cục ở cấp tỉnh, gần 1.700 chi cục ở cấp huyện và khoảng 5.600 tổ (đội) thuộc chi cục.
Năm 2018, thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW và Nghị quyết 19-NQ/TW, Bộ Tài chính đã cắt giảm được 536 đầu mối, trong đó cấp phòng và tương đương thuộc các vụ/cục thuộc cơ quan bộ giảm 5 đơn vị; cấp phòng thuộc đơn vị sự nghiệp thuộc bộ giảm 3 đơn vị; cấp phòng thuộc cơ quan tổng cục giảm 25 đơn vị; cấp chi cục và tương đương cắt giảm 67 đơn vị (giải thể 1 chi cục hải quan thuộc cục hải quan tỉnh, giải thể 43 phòng giao dịch thuộc Kho bạc nhà nước cấp tỉnh; hợp nhất, sáp nhập 10 chi cục dự trữ nhà nước thành 5 chi cục; hợp nhất 34 chi cục thuế cấp huyện thành 16 chi cục thuế khu vực); cấp tổ (đội) tại địa phương cắt giảm được 436 tổ (đội).
Ngoài ra, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập của Bộ Tài chính, đến nay, đầu mối các đơn vị đã giảm 20% so với năm 2017. Thực hiện tốt Nghị quyết 39-NQ/TW của Bộ Chính trị, công tác quản lý biên chế và tinh gọn đội ngũ công chức của Bộ Tài chính cũng được rà soát, tổ chức đồng bộ; trong đó, để đảm bảo đến năm 2021 giảm 10% biên chế được giao so với năm 2015, Bộ cắt giảm theo chỉ tiêu biên chế được giao là 3.488 biên chế (tương đương 4,7%) trong giai đoạn từ 2015 đến nay. Dự kiến năm 2019, số biên chế của Bộ Tài chính sẽ được cắt giảm là 4.976 chỉ tiêu (giảm 6,7%) so với năm 2015. Đối với những công chức dôi dư do sắp xếp bộ máy, không hoàn thành nhiệm vụ hoặc hoàn thành nhưng còn hạn chế năng lực, Bộ Tài chính thực hiện tinh giản biên chế theo quy định tại Nghị định số 108/2014/NĐ-CP khoảng 600 trường hợp (đạt xấp xỉ 112% so với kế hoạch đề ra tính đến hết năm 2018).
Bộ Tài chính đã rà soát xây dựng, hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo, quản lý các cấp; thí điểm tổ chức thi tuyển 3 phó trưởng phòng Thanh tra Bộ; thu hút tuyển dụng 39 công chức là sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ vào công tác tại Bộ Tài chính; luân chuyển, luân phiên, chuyển đổi vị trí công tác khoảng 10.000 lượt công chức/năm…
Có thể nói, kết quả sắp xếp, sáp nhập các đơn vị của Bộ Tài chính đã và đang thể hiện quyết tâm cải cách bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả, quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, phù hợp với phân cấp quản lý của Chính phủ và Bộ Tài chính.* TBTCVN: Nỗ lực cải cách thủ tục hành chính (TTHC) cùng kiến tạo các chính sách tài chính nhằm tạo thuận lợi cho người dân, DN, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế luôn được Bộ Tài chính và đặc biệt là Bộ trưởng quan tâm chỉ đạo sát sao. Xin Bộ trưởng cho biết những kế hoạch và nhiệm vụ trọng tâm về các công tác này của Bộ Tài chính đặt ra trong năm 2019?- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Công tác cải cách thể chế luôn được Bộ Tài chính xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm gắn liền với việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật tài chính.
Năm 2018, Bộ Tài chính đã rà soát, đánh giá toàn bộ 987 TTHC; trên cơ sở đó, ban hành quyết định phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa 176 TTHC. Bộ Tài chính đã ban hành quyết định phê duyệt phương án đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa 190/370 điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của mình, đạt 51,4%; đã kiến nghị sửa đổi 6 luật và 16 nghị định của Chính phủ liên quan đến điều kiện kinh doanh nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN. Để thực thi các phương án, Bộ đã trình và Chính phủ ban hành Nghị định số 151/2018/NĐ-CP, cắt giảm và đơn giản hóa 117/190 điều kiện kinh doanh thuộc 13 ngành nghề (đạt 61,6%).
Công tác hiện đại hoá, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) cũng được triển khai đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực tài chính. Đó là: Ứng dụng CNTT trong khai, nộp, hoàn thuế điện tử; ứng dụng CNTT trong lĩnh vực hải quan qua hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN. Minh chứng là hệ thống khai thuế điện tử đã được triển khai tại 63/63 tỉnh, thành phố và 100% chi cục thuế trực thuộc với 670.403 DN tham gia. Cơ quan thuế đã hoàn thành kết nối nộp thuế điện tử với 47 ngân hàng thương mại với 98,1% DN đăng ký tham gia. Trong lĩnh vực hải quan, 100% đơn vị hải quan đã thực hiện thủ tục hải quan thông qua Hệ thống VNACCS/VCIS; 11 bộ, ngành đã triển khai 136 TTHC thông qua Cơ chế một cửa quốc gia. Cơ quan hải quan ký kết với 37 ngân hàng thương mại để thu thuế điện tử, số thu chiếm 90% số thu ngân sách của ngành Hải quan, giảm thời gian thực hiện từ 2 ngày xuống còn 15 phút…
Để cải cách TTHC hiệu quả, yếu tố con người vẫn là khâu quyết định. Thời gian qua, Bộ Tài chính tiếp tục kiện toàn đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài, đủ về số lượng, có cơ cấu hợp lý, đảm bảo trình độ chuyên môn cao, nâng cao chất lượng, năng lực cho cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài chính nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã tăng cường nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ, tránh phiền hà, tiêu cực.
Năm 2019, Bộ Tài chính tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm sau: tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của lãnh đạo, cơ quan, đơn vị trong quán triệt, phổ biến và triển khai chương trình, kế hoạch cải cách TTHC, đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong cải cách TTHC, nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trong công tác kiểm soát TTHC và giải quyết TTHC; tiếp tục rà soát bãi bỏ, đơn giản hóa các quy định về điều kiện kinh doanh, nghiên cứu sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật; thực thi các phương án cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh đã được phê duyệt; rà soát và đề xuất các phương án đơn giản hóa TTHC trong tất cả các lĩnh vực quản lý của Bộ, tập trung giảm thời gian và chi phí thực hiện TTHC liên quan trực tiếp tới người dân, DN; mở rộng phạm vi hoàn thuế điện tử; mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử nhằm tạo thuận lợi, giảm thời gian, chi phí giao dịch hành chính thuế cho DN…
Việc thực hiện tốt công tác CCHC trọng tâm là cải cách TTHC là tiền đề, động lực thúc đẩy phát triển KT-XH, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, DN, phấn đấu chỉ số cải cách đạt chuẩn xếp hạng các nước ASEAN 4 và hướng tới tiêu chuẩn của các nước OECD.TẠO NGUỒN THU VỮNG CHẮC CHO NSNN* TBTCVN: Thưa Bộ trưởng, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ ưu tiên các giải pháp trọng tâm nào để hoàn thành nhiệm vụ tài chính – NSNN năm 2019 cũng như phấn đấu hoàn thành các mục tiêu cơ bản của Kế hoạch tài chính 5 năm giai đoạn 2016 – 2020?- Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Quốc hội vừa thông qua nghị quyết về dự toán NSNN năm 2019 với tổng thu cân đối NSNN là 1.411,3 nghìn tỷ đồng, tổng chi cân đối NSNN là 1.633,3 nghìn tỷ đồng, bội chi NSNN là 222 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 3,6% GDP. Đến hết năm 2019, dự kiến nợ công bằng khoảng 61,3% GDP.
Để hoàn thành được dự toán NSNN năm 2019 nêu trên góp phần hoàn thành nhiệm vụ thu, chi NSNN đặt ra cho 5 năm 2016 – 2020, Bộ Tài chính sẽ thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp, trong đó, tiếp tục điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ kết hợp với chính sách tiền tệ, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Đồng thời, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh; tạo mọi điều kiện thuận lợi để DN phát triển, nhằm thúc đẩy tăng trưởng cao và bền vững, tạo nguồn thu ngân sách. Tiếp tục quán triệt quan điểm triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, phù hợp khả năng cân đối nguồn lực ngay từ khâu xác định các nhiệm vụ cần thực hiện năm 2019 và kế hoạch tài chínhNSNN 3 năm 2019 – 2021. Xây dựng và triển khai dự toán NSNN gắn với chiến lược và định hướng phát triển trong từng thời kỳ, đảm bảo tính bền vững của NSNN. Bên cạnh đó, tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, đẩy mạnh CCHC, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…
Đối với công tác thu NSNN năm 2019 phấn đấu tăng khoảng 5% so dự toán Quốc hội giao. Phấn đấu thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách sẽ hoàn thành cả giai đoạn 2016-2020 theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội, Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, nhiệm vụ còn lại trong 2 năm 2019 – 2020 còn rất nặng nề, trong đó có yêu cầu nhiệm vụ thu, cả về số tuyệt đối và tỷ lệ huy động so với GDP, trong điều kiện các giải pháp điều chỉnh chính sách thu cơ bản chưa và sẽ không được thực hiện trong 5 năm này. Trong khi đó, bối cảnh trong nước và quốc tế vẫn còn nhiều thách thức, ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế và thực hiện nhiệm vụ tài chính – NSNN. Do đó, để hoàn thành mức cao nhất nhiệm vụ thu NSNN năm 2019 cũng như trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thực hiện tốt chủ trương chung của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư thông qua việc cải cách TTHC, cắt giảm điều kiện kinh doanh, sửa đổi, bổ sung các chính sách phù hợp với thực tế, tạo điều kiện cho DN phát triển, qua đó tạo nguồn thu vững chắc cho NSNN. Đồng thời, tiếp tục tăng cường công tác quản lý thu; công tác thanh tra, kiểm tra chống thất thu, chuyển giá; bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thu thuế, phí, lệ phí vào NSNN.
Tôi tin rằng, với sự đoàn kết, đồng lòng, quyết tâm cao vượt qua mọi khó khăn, thách thức của toàn ngành Tài chính, chúng ta sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao trong năm 2019. Đây sẽ là tiền đề vững chắc để thực hiện thắng lợi các mục tiêu tài chính – ngân sách nhiệm kỳ 2016 – 2020.
* TBTCVN: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
Trần Thắng ()