“Công ty của tôi cho biết họ hoan nghênh cuộc cải tổ này nhưng tôi vẫn làm thêm nhiều như trước đây. Thậm chí giờ tôi phải làm cả thứ 7… Trừ phi ngân hàng giảm bớt lượng công việc nếu không tình trạng làm thêm giờ là không tránh khỏi”, một nữ nhân viên ngân hàng 38 tuổi tại Nhật Bản cho biết.
Hãng Dentsu của Nhật Bản mới đây đã bị phạt 500.000 Yên (4.400 USD) sau khi một Tòa án phán quyết hãng này đã khiến nhân viên của mình làm việc quá sức, khiến 1 nữ nhân viên thiệt mạng.
Vụ việc này đã thu hút được sự chú ý đặc biệt của dư luận Nhật khi cô Matsuri Takahashi của hãng này tự tử vào năm 2015 ở tuổi 24 do áp lực công việc. Các cuộc điều tra cho thấy cô Matsuri thiệt mạng do hậu quả của văn hóa “Karoshi”, nghĩa là làm việc quá sức đến chết.
Đặc biệt, sự chú ý của giới truyền thông tới vụ án trên đã thúc đẩy chính phủ Nhật Bản lên kế hoạch cải cách luật lao động nhằm đảm bảo sức khỏe cho người dân cũng như tránh trường hợp tương tự xảy ra.
Các công tố viên đã buộc tội hãng Dentsu vì khiến cô Matsuri cùng 3 nhân viên khác phải làm quá số giờ quy định trong điều khoản với công đoàn trong khoảng thời gian từ tháng 10-12/2015. Dẫu vậy, quy định hiện hành tại Nhật chỉ phạt một khoản tiền nhỏ đối với hành vi phạm tội này.
“Chúng tôi hy vọng quy định luật pháp sẽ thay đổi để có chế tài nghiêm khắc hơn khi một người lao động thiệt mạng vì làm việc quá sức… Không chỉ con gái tôi mà những trường hợp như vậy đang xảy ra trên toàn nước Nhật, tại mọi ngành nghề và doanh nghiệp lớn nhỏ.”, mẹ của cô Matsuri, bà Yukimi nói sau phán quyết của Tòa án.
Cô Matsuri Takahashi đã làm thêm tới 105 tiếng ngoài giờ hành chính trong khoảng tháng 10-12/2015 để rồi rơi vào trầm cảm và nhảy lầu tự tử đúng vào lễ Giáng sinh. Vụ tự tử của cô đã làm giấy lên một cơn chỉ trích dữ dỗi với văn hóa làm việc quá sức của Nhật Bản cũng như đối với chính quyền Tokyo vì đã không quan tâm đến vấn đề này.
“Chúng tôi đặc biệt coi trọng sự việc lần này và xin được gửi lời xin lỗi chân thành nhất đến các cổ đông cũng như công chúng đã quan tâm đến vụ việc do chúng tôi gây ra”, hãng Dentsu thông báo. Ngoài ra, CEO Toshihiro Yamamoto cũng bị phạt 20% lương trong vòng 6 tháng vì đã để xảy ra vụ việc trên.
Dẫu vậy trong năm vừa qua, Nhật Bản vẫn có đến 191 vụ thiệt mạng mà các nhà điều tra cho rằng có liên quan đến làm việc quá sức, tăng 2 vụ so với cùng kỳ năm trước, qua đó cho thấy làm việc quá tải vẫn chưa được cải thiện tại Nhật.
Hãng truyền hình NHK mới đây đã cho đăng tải sự việc một phóng viên thiệt mạng do đau tim khi làm thêm tới 159 tiếng trong vòng 1 tháng. Hãng NHK cũng cho biết sẽ thực hiện cuộc điều tra cá nhân nhằm đảm bảo những công ty như Dentsu sẽ thực sự cải tổ chế độ làm việc và đảm bảo lợi ích sức khỏe cho lao động.
Nội các của Thủ tướng Shinzo Abe cũng đã đệ trình một bản kế hoạch cải tổ luật lao động trong năm nay, qua đó giới hạn số thời gian làm thêm cũng như nâng mức lương cho nhân viên bán thời gian hoặc lao động hợp đồng.
Động thái trên của chính quyền Tokyo đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ công chúng. Điều trùng hợp là vụ việc trên diễn ra khi các doanh nghiệp Nhật đang gặp khó khăn do thiếu lao động bởi dân số Nhật đang ngày một già đi.
Dẫu vậy, nhiều nhân viên Nhật vẫn khá bi quan về tương lai. Một nữ nhân viên ngân hàng 38 tuổi cho biết: “Công ty của tôi cho biết họ hoan nghênh cuộc cải tổ này nhưng tôi vẫn làm thêm nhiều như trước đây. Thậm chí giờ tôi phải làm cả thứ 7… Trừ phi ngân hàng giảm bớt lượng công việc nếu không tình trạng làm thêm giờ là không tránh khỏi.”
AB