Khi đi ô tô hay xe máy, không phải muốn đổ bất cứ loại xăng nào cũng được

Ngược lại, có người chỉ dùng xăng đắt nhất như A95. Một số trạm xăng còn ghi thêm chỉ số RON. Câu hỏi đặt ra là liệu rằng chỉ số của xăng ảnh hưởng đến động cơ xe như thế nào?

Chất lượng hay chỉ số xăng nói chung được thể hiện qua số octan. Chỉ số octan càng cao (92 hoặc 95) thì khả năng chống tự kích nổ càng tốt. Điều này giúp bảo vệ động cơ và tăng độ an toàn cho người sử dụng.

Ngoài việc dùng chỉ số octan, người ta còn bổ sung chỉ số RON và MON. Trong đó, RON là chỉ số octan nghiên cứu, nó được xác định khi động cơ nguội và hoạt động ở tốc độ thấp. MON là chỉ số octan động cơ và được xác định khi động cơ hoạt động tại nhiệt độ cao, tốc độ lớn.

Tại một số nước người ta dùng chỉ số chống kích nổ AKI thay thế chỉ số octan. Đôi khi chỉ số AKI được ghi là chỉ số octan và dễ gây hiểu nhầm. Chỉ số AKI được tính bằng trung bình cộng của RON và MON.

Trên thực tế, các loại xe khác nhau sử dụng động cơ khác nhau. Mỗi loại động cơ được thiết kế để có tỉ số nén khác nhau. Đối với những loại xe thông thường, việc sử dụng xăng chất lượng cao không hẳn mang lại hiệu suất cao. Tuy nhiên, nó đảm bảo an toàn cho động cơ.

Nhiều hãng xe sẽ không bảo hành nếu bạn sử dụng loại xăng thấp hơn yêu cầu của nhà sản xuất. Trong khi đó, một số xe đặc biệt như các loại xe đua, xe tải chuyên dụng thì sử dụng xăng chỉ số octan càng cao càng có hiệu suất lớn, tiết kiệm chi phí.

Hiện nay, đa phần máy bay sử dụng xăng có chỉ số octan 100. Xăng máy bay vẫn là loại xăng thường nhưng được trộn phụ gia đặc biệt để tăng chỉ số octan. Trên thực tế, thành phần octan tự nhiên trong xăng máy bay không đạt 100%.

Ngoài ra, để tăng cường hiệu suất động cơ đặc biệt trong các dòng xe đua người ta bổ sung hỗn hợp khí Nito và Oxi, gọi tắt là NOx, thông thường là khí N₂O.

Khi động cơ đang hoạt động, nhiệt độ buồng đốt lên cao thì khí N₂O được bơm vào. Tại nhiệt độ khoảng 300 độ C nó sẽ phân hủy thành Oxi và Nito. Việc này cung cấp thêm Oxi giúp tăng khả năng đốt cháy nhiên liệu từ đó tăng công suất.

Đồng thời, khi N₂O bay hơi nó làm giảm nhiệt độ. Tận dụng điều này, người ta làm giảm nhiệt độ đầu thu khí trước buồng đốt khiến mật độ không khí tăng lên. Khi mật độ khí tăng đồng nghĩa nhiều Oxi hơn trong cùng thể tích và giúp tăng khả năng đốt cháy nhiên liệu trong buồng đốt.

Tuy vậy, khí NOx chiếm nhiều thể tích và chỉ có các tay đua xe mới áp dụng phương pháp này. Họ đem theo một bình nhỏ NOx (N₂O) và chỉ tận dụng nó trong một thời gian ngắn.

Nhưng việc dùng khí NOx cũng đem lại mặt trái đó là ô nhiễm khí thải. Hiện nay, việc bổ sung khí NOx bị cấm tại nhiều nước trên thế giới.